In grove lijnen heeft de Oostende –Dover lijn sinds de oprichting enkele zware ingrepen doorstaan. Denk maar aan het opdoeken van de Koninklijke Marine in 1862. De invloed van Koning Leopold II. De eerste en tweede Wereldoorlog. De snelle technologische ontwikkeling van de twintigste eeuw. En ja, de genadeslag in 1997 bij het opdoeken van de RMT.
Om te begrijpen wat ertoe geleid heeft de RMT op te doeken zullen waarschijnlijk weinig mensen precies kunnen uitleggen. Vanuit de hoek van de werknemers heeft elk zo zijn verhaal en ervaring. Niettemin lijkt het er toch op dat de korte periode dat RMT deel uitgemaakt heeft van de 151 jaar verbinding Oostende – Dover, dit juist mogelijk het kwaad is geweest dat fataal werd.
Wanneer de RMT bij Koninklijk Besluit van 1 juli 1971 is opgericht was dit voornamelijk om een staatsbedrijf de mogelijkheid te geven om een commerciële handeling of akkoord te kunnen aangaan. Men sprak van het statuut van Parastataal A. Dat stelde de RMT in staat om handelsakkoorden af te sluiten alsook kredieten aan te gaan voor de bouw van schepen. Zo was er een poolovereenkomst met Sealink en werd met de bouw van nieuwe schepen zoals de Prins Philippe & Prince Laurent gestart. Dit was noodzakelijk gezien het steeds populairder worden van het trafiek naar Engeland. De lage pond deed massaal over het kanaal gaan shoppen. De oversteek met voertuig en vrachtvervoer werd steeds populairder.Het was echter nog altijd de politiek die de RMT van de nodige zuurstof diende te voorzien om te leven.
De werking van de RMT lag onder de verantwoordelijkheid van de Minister van Verkeer en de financiële kant onder de Minister van Financiën. Het personeelskader was dus een vast benoemd kader dat met goedkeuring van beide Ministers diende uitgebouwd. Zo diende de RMT ook personeel ter beschikking te stellen aan het Loodswezen en Zeevaartschool. Qua begroting was dit hetzelfde procedé. Beide Ministers dienden de begroting voor goedkeuring aan het Parlement voor te leggen. Begrotingen dienden aan het Rekenhof voorgelegd. Dit was geen eenvoudige taak om tevens ook te kunnen bijbenen aan de snelle ontwikkeling van het kanaal trafiek. Toch slaagde men erin om 6 vaartuigen te bouwen en andere aan te kopen of te charteren. Ook om de vaartuigen grondig aan te passen teneinde antwoord te geven aan de vraag naar capaciteit. Om twee jetfoils in gebruik te nemen met de nodige infrastructuur.
Negen jaar na de oprichting van de RMT in 1980 tekende België echter een akkoord waarmee ze tot de Europese Monetaire Unie toetrad. Concreet betekende dit dat de eerste stappen tot een vrije markt dienden open gesteld. En dat was nu wel iets wat een Parastataal A statuut politiek gedreven onderneming in een fragiele positie kwam te plaatsen. In het bijzonder de monopolie dat de RMT had in de Oostendse haven waardoor de concurrentie niet de mogelijkheid had zich te vestigen.
In 1982 legde de Minister de RMT al een wervingstop op. Hierdoor kon het kader niet aangevuld zoals voorzien en was men aangewezen op het intern personeelsbestand.
P&O heeft in 1980 geprobeerd om een verbinding met Londen op te starten. Omdat het vaartuig in de vissershaven diende aangelegd en zelfs nog door de sluizen moest voor vertrek, werd er veel te veel tijd verloren. Het heeft niet lang geduurd. Niet verwonderlijk dat er politiek vragen werden gesteld en af en toe een doorlichting van de werking RMT werden georganiseerd.
Anderzijds kwam later de gewestvorming. Bij Koninklijk Besluit van 2 februari 1993 werd de haven van Oostende overgedragen naar het Vlaamse Gewest. Dit is een tweede argument dat de RMT is een moeilijke positie plaatste. Enerzijds is de haven onder beheer van de Vlaamse Overheid en anderzijds is het RMT deel dat bij Koninklijk Besluit van 7 januari 1980 door de Federale Overheid aan de RMT werd toegewezen nog steeds onder controle van de RMT. Dus de Federale Overheid. Ooit heeft de Vlaamse Overheid dit besluit van 7/1/80 proberen te ontkrachten.
Het is dus niet te verwonderen dat de beslissing om de RMT op te doeken is gevallen. Politiek was er na vele dure doorlichtingen geen bereidheid meer om dit bedrijf met zo’n hoge schuldenlast in leven te houden. De Europese afspraken dienden gerespecteerd. Anderzijds zat de Vlaamse Overheid te wachten tot er volledige controle op de haven mogelijk was en de RMT opgeruimd.
Het moet gezegd dat er zware inspanningen zijn geleverd om het personeel zo goed als mogelijk in een andere tewerkstelling of departement te plaatsen. Zo werden er door de RMT in 1997 ruim 200 mensen bij Holyman Sally Ferries gedetacheerd.
Na de beslissing om de RMT op de doeken is ook een Koninklijk Besluit van 18 februari 1997 uitgevaardigd dat dit alles beschrijft hoe het moet gebeuren. Wie nog machtigingen heeft om daden voor de RMT te verrichten. Hoe het verder moet met de gebouwen die nog eigendom zijn van de Federale Overheid. Hoe het verder moet met het statutair personeel. Enz. Twintig jaar na de liquidatie is dit nog altijd niet volledig geregeld volgens het K.B.. Het zal nog een hele juridische klus worden voordat alles naar behoren is geregeld.
Als je nu de vraag stelt “moest dat nou echt?” Dan durf ik rechtuit het antwoord geven en toe te geven dat RMT geen kans meer had te overleven. Het moest ervan komen. Zowel de politieke aanpak als de snelle ontwikkelingen op de ferry markt hebben tot de liquidatie bijgedragen. Denk maar aan de tunnel, TGV of de taks free of de dolle koeienziekte. De snel oprukkende concurrentie met P&O en Townsend Thoresen. De doorsteek van de autostrade naar Calais. Het stop zetten van de poolovereenkomst met Sealink. De korte samenwerking met Townsend Thoresen. Welke impact zou de Brexit nu bvb hebben gehad? Of de vluchtelingenstroom van mensen die uit oorlogzones vluchten in de wereld.
Wat men ons niet kan afnemen is de goede herinneringen aan de fantastische sfeer en collegialiteit die wij tijdens onze loopbaan bij Rmt hebben ervaren. De charme van het werken in een maritiem bedrijf met internationale allures. De mooie historische waarde van deze activiteit. Als Oostendenaar ben ik opgegroeid met de maalboten dagelijks te zien in en uitvaren. Van Charlottje tot Prins Filip. Vandaar dat voor mij de 151 story een verhaal en herinnering is dat ik wil delen.